На протяжении нескольких лет волонтёры Общественного объединения «Могилёвская еврейская община» занимались каталогизацией еврейских кладбищ Могилёва, Шклова, Быхова, Рясно, Дрибина, Сухарей, Дашковки и Чаус. Организовали эту работу историк Ида Шендерович и фотограф Александр Литин.
Каталоги и описание кладбищ здесь: http://mogjewshistory.ru/about
В проекте принимали участие десятки разных людей от деревенских школьников до эпиграфистов из России, Украины, Германии. Потомки белорусских евреев, где бы они сейчас ни проживали, находят могилы своих предков (на которых уцелели надгробия), местные жители узнают и лучше понимают историю родного края.
Проголосовать за проект вы можете здесь: http://6tv.by/asoba-goda-padzeya-goda/
Голосуя за проект, вы поддерживаете значимость исследования еврейской истории и необходимость сохранения еврейского материального наследия.
Вот несколько отзывов о проекте
Міхал Анемпадыстаў (Мінск), культурны дзеяч, дызайнер, фатограф, паэт, публіцыст:
— Мне падаецца, менавіта на могiлках я ўпершыню адчуў, што такое гісторыя. Я дагэтуль люблю старыя могілкі: там высокія дрэвы, заімшэлыя камяні, боль даўно ператварылася ў памяць, а памяць – у гісторыю. Падчас вандровак я стараюся абавязкова наведаць мясцовыя могілкі і шмат іх ужо пабачыў: і сціплыя вясковыя, і са статусам гістарычнага помніка, і такія, дзе ляжаць чужынцы. Розныя.
Iрынa Раманава (Вільнюс-Мінск), прафесар гісторыі Еўрапейскага гуманітарнага універсітэта:
— Гэтая праца – выдатны прыклад таго, як патрэбна адносіцца да такіх аб’ектаў: ад занядбання і забыцця – да стварэння прасторы памяці, калі нават адзіна магчымым спосабам з’яўляецца віртуальны, ці ў выглядзе каталога. Пакуль не будзем ведаць, дзе пахаваныя нашыя продкі, ніколі не даведаемся, адкуль наш род…
Сяргей Харэўскі (Мінск), беларускі мастак, літаратар, гісторык мастацтва, культуролаг, мастацтвазнаўца:
— Памяць пра безнадзейна страчаную габрэйскую Атлантыду спакваля вяртаецца да нас, тых, хто застаўся тут. Страчанага ня вернеш. Але можна вярнуць праўду.
Алег Дзьячкоў (Магілёў), старшыня Магілёўскай гарадской арганізацыі Таварыства беларускай мовы:
— Могілкі – гэта адлюстраванне нашага грамадства. І вельмі істотна, каб праца па іх вывучэнні і захаванні здзяйснялася так, як у праекце «Вузел жыцця», калі разам працуюць прадстаўнікі розных арганізацый, нацыянальнасцяў, веравызнанняў. Бо захаванне культурнай спадчыны Беларусі – агульны клопат яе жыхароў, усёй грамадзянскай супольнасці.
Д-р Илья Родов (Тель-Авив), профессор искусствоведения, руководитель отделения еврейского искусства университета Бар-Илан; редактор журнала Ars Judaica; председатель Imago – израильской ассоциации исследователей визуальной культуры средневековья
— Участники проекта «Узел жизни» спасают исчезающие кладбища от небытия: сохраняют имена людей, надписи и изображения на памятниках рассказывают о людях, которые закончили свой земной путь. Работа энтузиастов доносит до нас ощущение того, что старые надгробия хранят тепло ушедшей жизни. Люди разных возрастов и национальностей, живущие в разных странах, объединены интересом к прошлому Беларуси. Они без устали восстанавливают утраченные страницы местной истории и генеалогии.
